Naruszenie przepisów postępowania jako przesłanka uchylenia decyzji lub postanowienia w postępowaniu sądowoadministracyjnym

Monografia porusza istotne zagadnienie prawne, jakim jest naruszenie przepisów prawa procesowego, stanowiące podstawową przyczynę uchylenia przez sądy administracyjne decyzji lub postanowień. Mimo że niedochowanie wymogów proceduralnych przez organy administracji publicznej jest najczęstszą przyczyną eliminowania z obrotu prawnego zaskarżonych aktów administracyjnych, powyższe zagadnienie nie doczekało się jeszcze kompleksowego opracowania dotykającego powyższej problematyki. Jak wskazuje analiza orzecznictwa sądów administracyjnych, ponad 70% zakwestionowanych przez sądy rozstrzygnięć organów administrujących obejmuje przypadki naruszenia przepisów proceduralnych.

Podjęte w niniejszej pracy rozważania umożliwiają w pierwszej kolejności odpowiedź na pytanie, jakiego rodzaju naruszenia stanowią naruszenia przepisów postępowania, a więc kiedy sąd administracyjny jest uprawniony do skorzystania z przysługujących mu uprawnień.

Zauważyć bowiem należy, że kategoria naruszeń przepisów postępowania jest niejednolita i obejmuje zarówno przypadki, w których decyzja lub postanowienie są obarczone:

wadą skutkującą koniecznościąwznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi),
wadą stanowiącą naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) oraz
wadą wskazującą na nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

W dalszej kolejności opisane zostały działania sądu administracyjnego związane ze stwierdzonym naruszeniem przepisów postępowania. Szczególne miejsce poświęcono przy tym możliwości konwalidacji stwierdzonych naruszeń na etapie postępowania sądowo-administracyjnego, jak i ustaleniu, czy sąd administracyjny, korzystając z przysługujących mu uprawnień działa w ramach władzy dyskrecjonalnej, czy też jest każdorazowo zobowiązany do wyeliminowania decyzji lub postanowienia z uwagi na stwierdzone naruszenie przepisów postępowania. W pracy podjęto również zagadnienie wpływu naruszenia przepisów postępowania na postępowania kasacyjne przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Tak zakreślona problematyka pracy powoduje, że jest ona skierowana zarówno do praktyków – sędziów sądu administracyjnego, profesjonalnych pełnomocników, jak i do stron postępowania sądowo-administracyjnego oraz pracowników organów administracji publicznej, stosujących przepisy postępowania na co dzień.