Meandry prawa – teoria i praktyka. Księga jubileuszowa prof. zw. dra hab. Mieczysława Goettela

Zainteresowanie dziedziną nauk cywilistycznych oraz marzenia Jubilata o pracy naukowej zrodziły się już w czasie studiów, odbywanych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Niewątpliwy wpływ na wybór przyszłej drogi zawodowej oraz kierunku aktywności badawczej miało, jak sam Jubilat przyznaje, uczestnictwo w zajęciach seminaryjnych z procedury cywilnej, prowadzonych pod kierunkiem wybitnego uczonego — Profesora Edmunda Wengerka. Szansa na urzeczywistnienie tych marzeń pojawiła się z chwilą podjęcia zatrudnienia w charakterze nauczyciela akademickiego na uczelni wyższejw Szczytnie, kształcącej przyszłych oficerów milicji. I tak rozpoczęła się, trwająca do chwili obecnej, akademicka kariera Jubilata.

Miejsce pracy Jubilata znalazło widoczny wyraz w niektórych obszarach Jego działalności badawczej. Swoje zainteresowania skierował On w szczególności ku cywilistycznym aspektom działań służbowych funkcjonariuszy (odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku ze służbą, wynagradzanie szkód doznanych w czasie służby, odpowiedzialność majątkowa z tytułu szkód spowodowanych w mieniu jednostki, współpraca z sądowymi organami egzekucyjnymi, wybrane zagadnienia stosunku służbowego funkcjonariuszy oraz wiele innych wątków, stosunkowo nieczęsto podejmowanych w piśmiennictwie, choć nierzadko spotykanychw judykaturze). Przedmiotem szczególnej pasji badawczej Jubilata stało się jednak prawo rodzinne.

Przede wszystkim (głównie w pierwszym okresie badań nad tą dziedziną prawa cywilnego) problematyka stosunków między rodzicami a dziećmi oraz małżeńskich ustrojów majątkowych. Powyższe zagadnienia stanowiły m.in. tematykę obszernych rozpraw naukowych Jubilata: pracy doktorskiej (Pozbawienie władzy rodzicielskiej) oraz habilitacyjnej (Majątek odrębny małżonków). Ta ostatnia została wyróżniona trzecią nagrodą w prestiżowym konkursie periodyku „Państwo i Prawo” na najlepsze prace doktorskie i habilitacyjne. Rozważania nad regulacjami wspomnianych wyżej stosunków rodzinnych, poszerzone o analizę innych instytucji rodzinno-prawnych oraz aspekty ogólnej teorii prawa rodzinnego, są przez całyczas obecne w pracy twórczej Jubilata. Warto dodać, że niektóre postulaty zgłoszone pod adresem ustawodawcy w treści rozprawy habilitacyjnej oraz innych publikowanychopracowań z zakresu prawa rodzinnego zostały uwzględnione w toku prac legislacyjnych, stając się częścią obowiązującego prawa. W ostatnich kilkunastu latach obszarem swoich poszukiwań badawczych uczynił Jubilat dwa nowe i, co godne podkreślenia, nowatorskie nurty.

Pierwszy odnosi się do związków prawa cywilnego z prawem podatkowym. W tej materii zwraca uwagę, obok licznych innych publikacji autorstwa lub współautorstwa Jubilata, przygotowana pod Jego kierunkiem (jako współredaktora naukowego oraz współautora rozdziału) wieloautorska monografia, stanowiąca rezultat międzyuczelnianych badań zespołowych, Instytucje prawa cywilnego w konstrukcji prawnej podatków, będąca pierwszą w doktrynie polskiej próbą wszechstronnego i kompleksowego uchwycenia związków pomiędzy dwoma, jakże różnymi, obszarami porządku prawnego. Oceniając ten fragment naukowego dorobku Jubilata, jeden z recenzentów w przewodzie o nadanie Jubilatowi tytułu profesorskiego, powołany przez centralną komisję, stwierdził w konkluzji swojej opinii: „Interdyscyplinarne podejście do opracowywanych tematów jest pożądaną metodą badawczą, jednak niewielu potrafi posługiwać się nią tak umiejętnie, jak czyni to Autor”.

Drugi nurt wiąże się z sytuacją prawną zwierzęcia, przede wszystkim w świetleregulacji cywilnoprawnych. Podjęte przez Jubilata badania w tej swoistej dziedzinie można śmiało określić jako, w znacznym stopniu, pionierskie. Ich sui generis zwieńczeniem stała się monografia — Sytuacja zwierzęcia w prawie cywilnym będąca pierwszą w piśmiennictwie polskim kompleksową analizą tematu. Obszerniejsze studium naukowe poświęcone tej problematyce było niewątpliwie potrzebą chwili. Wprowadzona do polskiego porządku prawnego zasada dereifikacji zwierząt (uznania ich za odmienne od rzeczy byty materialne) wymagała nowego spojrzenia na ich jurydyczną naturę, przede wszystkim przez pryzmat unormowań prawa cywilnego. Powyższą monografię sam Jubilat traktuje jako najpoważniejsze osiągnięcie w swojej dotychczasowej pracy twórczej. Ona też stała się, wraz z pozostałymdorobkiem zawodowym, podstawą nadania Jubilatowi tytułu profesora nauk prawnych.

Część dotychczasowego dorobku naukowego Jubilata, obejmującego publikowane prace twórcze, liczy ponad sto dwadzieścia pozycji. Kilka z nich to opracowania książkowe — monografie, komentarz, podręczniki i skrypty akademickie — pozostałe zaś to głównie artykuły, glosy i recenzje drukowane w periodykach naukowych oraz artykuły lub rozdziały zamieszczone w opracowaniach zbiorowych (monografie, księgi pamiątkowe, materiały pokonferencyjne). Na podkreślenie zasługuje okoliczność, iż Jubilat — reprezentujący dziedzinę nauk cywilistycznych — swoje zainteresowania badawcze kieruje również w stronę zagadnień mieszczących się w polu innych dyscyplin prawniczych, a wykazujących związkiz instytucjami prawa cywilnego.