Aneks

Teresa Torańska od początku lat osiemdziesiątych poszukiwała odpowiedzi na pytanie „Czym jest komunizm?”, a w szczególności jego polska wersja, zarówno w wersji stalinowskiej, jak i późniejszej – aż po rok 1989. Temu służyły rozmowy przeprowadzane z działaczami partyjnymi lub ludźmi mogącymi z bliska obserwować mechanizmy władzy. Siedem z nich ukazało się w drugim obiegu w 1985 roku pod tytułem Oni. Zawartość Aneksu stanowi sześć kolejnych – trzy w różnym stopniu przygotowane do publikacji za życia autorki oraz trzy opublikowane (w skróconej wersji) w „Gazecie Wyborczej”. Na pytania Torańskiej odpowiadają: Artur Hajnicz – oficer polityczny LWP i dziennikarz, Jerzy Morawski – sekretarz KC PZPR, Jerzy Pomianowski – dziennikarz, tłumacz literatury pięknej, Samuel Sandler – historyk literatury polskiej, Artur Starewicz – sekretarz KC PZPR i Walenty Titkow – sekretarz komitetów wojewódzkich PZPR w Warszawie i Krakowie.

Teresa Torańska (1944-2013) – dziennikarka, autorka książek, wywiadów i filmów dokumentalnych. W latach 70. i 80. współpracowała z tygodnikami ‚Argumenty’, ‚Kultura’, ‚Polityka’, później z ‚Tygodnikiem Solidarność’. Po wprowadzeniu stanu wojennego zwolniona z pracy z zakazem wykonywania zawodu. Publikowała w prasie zagranicznej (‚Granta’, ‚L’Osservatore Romano’), współpracowała z paryską ‚Kulturą’ i wydawnictwami podziemnymi. W latach 2000-2011 pracowała w ‚Dużym Formacie’, reporterskim dodatku ‚Gazety Wyborczej’. Od 2012 r. jej teksty ukazywały się w polskiej edycji ‚Newsweeka’. Po śmierci autorki powstała Fundacja, której celem jest promowanie rzetelnego, obywatelskiego dziennikarstwa. Fundacja przyznaje nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej.

Najważniejsze publikacje: Oni (1985) – rozmowy z byłymi komunistycznymi decydentami (przetłumaczone na trzynaście języków), My (1994) – zbiór rozmów z działaczami opozycji i przełomu lat 90., Byli (2006) – rozmowy z aparatczykami PRL-u, Są (2007) – opowieści o dobrych uczuciach, Jesteśmy. Rozstania ’68 (2008) – głosy marcowych emigrantów, Śmierć spóźnia się o minutę (2010) – trzy rozmowy o wojennych losach.