Dowód z zeznań świadka w procesie cywilnym

Publikacja dotyczy szeroko ujętego problemu dowodu z zeznań świadka w procesie cywilnym. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego w odniesieniu do świadka nie są na ogół precyzyjne, stąd też wywołują w praktyce i nauce prawa zasadnicze kontrowersje. Orzecznictwo sądowe dotyczące zeznań świadka jest bogate, ale rozbieżne. Podjęta w niniejszym opracowaniu próba wyjaśnienia zagadnień wątpliwych i sformułowania na tej podstawie odpowiednich wniosków ma więc pełne uzasadnienie. Autorka sformułowała hipotezy, które poddała szczegółowej weryfikacji, a dotyczą one: pojęcia dowodu, istoty środka dowodowego i jego źródeł, definicji świadka, sposobu przeprowadzania przesłuchania, wartości dowodowej zeznań świadka oraz wpływu informatyzacji postępowania dowodowego na jego efekty. Celem badań było wyodrębnienie zagadnień, które wymagają szczegółowej analizy. Wyniki tej analizy stały się podstawą sformułowania odpowiednich wniosków de lege lata i de lege ferenda, które zawarte są w poszczególnych rozdziałach opracowania, a przede wszystkim w rozdziale szóstym i w zakończeniu.

Niniejsze opracowanie poświęcone jest tylko jednemu środkowi dowodowemu, a mianowicie dowodowi z zeznań świadka. Jest to środek osobowy. Do tej kategorii środków należy także dowód z opinii biegłego oraz dowód z przesłuchania stron. W treści opracowania te ostatnie dowody zostały porównane z dowodem z zeznań świadka w celu wykazania istotnych między nimi różnic. W pewnym zakresie przedmiotem rozważań objęty został również dowód z dokumentu.

Podstawą rozważań zawartych w opracowaniu były przede wszystkim przepisy prawa dotyczące postępowania cywilnego. Jednakże w celach porównawczych sięgano także do odpowiednich przepisów prawa obcego, w tym zwłaszcza amerykańskiego, brytyjskiego i niemieckiego. W szerokim zakresie wykorzystane zostało orzecznictwo sądowe oraz polskie i zagraniczne piśmiennictwo prawnicze. Badania, w wyniku których powstała niniejsza praca, prowadzone były głównie metodą analizy dogmatycznej, w miarę potrzeby korzystano również z innych metod, zwłaszcza z metody porównawczej oraz metody historycznej.

Monografia składa się z sześciu rozdziałów, kolejno omawiających problem: dowodów w postępowaniu cywilnym, postępowania dowodowego, istoty dowodu z zeznań świadka, sytuacji prawnej i procesowej świadka, reguły przeprowadzania dowodu z zeznań świadka oraz wartości dowodowej zeznań świadka.