Duszpasterstwo dzieci i młodzieży w parafii Staszów w latach 1918-1939

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. było powiewem wolności także w szkolnictwie. W proces odnowy i tworzenia polskiej oświaty czynnie włączyło się duchowieństwo. Jeszcze w latach bezpośrednio poprzedzających odzyskanie niepodległości biskup płocki, dziś błogosławiony, Antoni Julian Nowowiejski wydał rozporządzenie oświatowe, w którym polecał wiernym i księżom zakładanie szkół. Pisał: Gdzie szkół jest za mało, należy ich liczbę pomnożyć, aby w parafii, gminie, wiosce nie było dziecka, które nie uczyłoby się czytać, pisać, rachować. Zaangażowanie duchowieństwa znacząco wsparło odnowę polskiego szkolnictwa i niewątpliwie przyczyniło się do uregulowania polityki oświatowo-katechetycznej w nowo tworzącym się państwie. Polityka ta, z punktu widzenia prawnego, znalazła się w zdecydowanie korzystnym położeniu przede wszystkim dlatego, że sprawy Kościoła katolickiego wraz ze sprawami nauczania religii zostały uregulowane zapisem konstytucyjnym (1921 r.) i Konkordatem zawartym między państwem a Stolicą Apostolską (1925 r.). Książka pt. Duszpasterstwo dzieci i młodzieży w parafii Staszów w latach 1918-1939 ukazuje naukę religii i katechizację na terenie parafii pw. świętego Bartłomieja w Staszowie, religijną działalność organizacji szkolnych oraz duszpasterstwo parafialne skierowane do uczniów szkół powszechnych i średnich. Dolną granicą jest rok 1918, gdzie Polska odzyskała niepodległość, górną zaś rok 1939 czyli wybuch drugiej wojny światowej. Jednakże praca ta wykracza poza górną granicę i ukazuje również działania duszpasterzy podczas trwania drugiej wojny światowej. Całość uzupełnia dokumentacja zdjęciowa i sprawozdania z wizytacji lekcji religii. W okresie międzywojennym katecheza w szkole oraz liczne koła i stowarzyszenia religijne odegrały istotną rolę w wychowaniu religijnym, patriotycznym i obywatelskim. Przeświadczenie, że w edukacji religijnej tkwi ogromny potencjał wychowawczy stanowiło inspirację i siłę wszelkich działań, jakie podejmował Kościół, wprowadzając ją w obszar edukacji szkolnej II Rzeczypospolitej. Omówione w niniejszej publikacji na przykładzie parafii pw. świętego Bartłomieja w Staszowie formy pracy z uczniami w II Rzeczypospolitej oraz efekty działalności Kościoła w tym zakresie świadczą, iż były one niezmiernie ważnym ogniwem w krzewieniu wśród społeczeństwa chrześcijańskich norm etycznych i wzorców osobowych. Nie można zapomnieć, że w czasach porozbiorowych potrzeba było wychowania, które określałoby jednoznacznie kryteria dobra i zła, jako niezwykle istotnego wykładnika humanizacji życia społecznego. Wydaje się, że właśnie duszpasterstwo dzieci i młodzieży w dwudziestoleciu międzywojennym ukazane na przykładzie staszowskiej parafii spełniło te warunki w stu procentach. Jak wynika to z wielu dokumentów źródłowych duszpasterze przekazali młodemu pokoleniu jasne i niezmienne od wieków prawdy oraz wyraźne postawy moralne, osadzone na Bożych przykazaniach i Chrystusie jako wzorcu pełnego człowieczeństwa.