Dzienniki. 1914–1915. Tom 2

Michał Römer był postacią znakomitą. Wyprzedzał swój czas, umiał celnie uchwycić

istotę otaczającej go rzeczywistości. 6-tomowa edycja jego dzienników z lat 1911–1945 przedstawia, obok spraw największej wagi, codzienność epoki. Autor w tomie 2 relacjonuje m.in. wydarzenia polityczne i militarne z początku I wojny światowej, wojenną atmosferę Wilna, swój udział – jako szeregowca – w Legionach Polskich, przedstawia głównych dowódców i działaczy niepodległościowych.

„Przeszło od tygodnia wiozą do Wilna rannych z placu boju. Na dworcu kolejowym olbrzymie tłumy ludzi gromadzą się dla oglądania rannych; litościwa ludność przynosi im jadło, współczucie, a jednocześnie karmi swoją wyobraźnię i myśl sensacją, a serce – uczuciem zgrozy. Obraz Matki Boskiej w Ostrej Bramie przez cały niemal dzień odsłonięty, tłumy wpatrzone w pochyloną smutną twarz obrazu Maryi modlą się żarliwie o miłosierdzie, o przebłaganie kary Boskiej.”

12 sierpnia, rok 1914, wtorek

Michał Romer – działacz społeczny i polityczny, wolnomularz. Pochodził z polskiej rodziny o tradycjach patriotycznych. Przedstawiciel krajowców wileńskich, w 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, od 1917 sędzia w Kolnie pod Łomżą. W 1920 przeniósł się do Kowna. W latach 1921–28 sędzia litewskiego Sądu Najwyższego, od 1922 wykładowca Uniwersytetu Litewskiego Witolda Wielkiego, dziekan Wydziału Prawa, rektor (1927–39); w latach 1940–43 profesor Uniwersytetu Wileńskiego. Mistrz loży masońskiej „Litwa” (od 1911).