Granice kosmosu – granice kosmologii

Czy da się racjonalnie opisać Wszechświat? Czy nauka może mówić o czymś, czego nie da się i nigdy nie będzie dało zaobserwować? Jaki jest związek pomiędzy pierwszymi ułamkami sekund Wszechświata a gatunkiem ludzkim?

Kosmologia stanowi współcześnie dojrzałą naukę, ufundowaną na wysokiej jakości obserwacjach oraz solidnej podstawie teoretycznej. Obraz ten zaczyna się jednak załamywać w miarę posuwania się ku najwcześniejszym chwilom istnienia Kosmosu, kiedy to krok po kroku, niepostrzeżenie, stosowane przez nas metody i pojęcia naukowe przestają poprawnie funkcjonować. Rozsądek nakazywałby milczenie, ale kosmolodzy z każdym rokiem posuwają się dalej w próbie wyjaśnienia… wszystkiego. Obserwatorowi z zewnątrz trudno jest czasem zrozumieć, gdzie kończy się solidna nauka, a zaczyna inspirowana nią fantazja. Celem tej książki jest przybliżenie Czytelnikowi, czym jest Kosmos oraz czym jest kosmologia w kontekście jednej z wielkich współczesnych hipotez próbujących wyjaśnić najbardziej ogólne własności naszego Wszechświata – kosmologicznego doboru naturalnego Lee Smolina. Jest to pierwsze w języku polskim tak wyczerpujące przedstawienie tej teorii, wzbogacone ponadto o komentarz filozoficzny, dotyczący miejsca człowieka w nauce o Wszechświecie, roli praw przyrody i granicom obserwacji oraz organicznej jedności świata. Książka napisana jest przystępnym, ale i precyzyjnym językiem.

Istotne jest, żeby w obliczu dziwności Kosmosu i kosmologii zachować umysł jednocześnie trzeźwy i otwarty. Z jednej strony warto wiedzieć, które propozycje należą do solidnej, dobrze potwierdzonej kosmologii obserwacyjnej, a które do spekulatywnego marginesu nauki. Z drugiej strony powinniśmy się jednak spodziewać, że z każdym kolejnym odkryciem świat będzie się okazywać coraz to dziwniejszy. Na granicach poznania musi być dziwnie… Z umysłem jednocześnie trzeźwym i otwartym – przyjrzyjmy się więc z bliska granicom Kosmosu i granicom kosmologii. /Fragment wstępu/

Łukasz Lamża – doktor filozofii, specjalizujący się w filozofii przyrody. Zajmuje się kosmologią i astrofizyką, filozoficznymi aspektami tych dyscyplin oraz ich powiązaniami z pozostałymi gałęziami nauki. Autor wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz książki Przekrój przez Wszechświat (CCPress 2014).