Idee normy i instytucje Kongresu Wiedeńskiego – 200 lat później – perspektywa międzynarodowa

Tytuł publikacji ‚Idee, normy i instytucje Kongresu wiedeńskiego – 200 lat później – perspektywa prawnomiędzynarodowa’ jest syntezą jej celów naukowych, a zamiarem, który legł u podstaw jej przygotowania było podjęcie prawniczej (przede wszystkim prawnomiędzynarodowej lecz nie tylko) refleksji nad aktualnością spuścizny Kongresu wiedeńskiego. Autorzy poddali badaniu ‚dzień dzisiejszy’ a nie przeszłość, szukając jego korzeni i ciągłości z przeszłością. Punktem wyjścia było to, że idee, normy i instytucje wytworzone przez uczestników Kongresu są obecne w prawie międzynarodowym, bądź to w niezmienionej formule, bądź też jako początek współczesnych idei, norm i instytucji.

W pracy poddano pośrednio weryfikacji obiegowe przekonania, że:

‚porządek westfalski’ obowiązuje (powinien obowiązywać) bo jest ‚dobry’ – jest więc porządkiem legitymizowanym i legalnym;
zaś legitymizacja ‚porządku wiedeńskiego’ nawet w okresie obowiązywania – legalności była wątpliwa, bo był to porządek ‚zły’.

Przedmiotem refleksji prawniczej były przede wszystkim obecne w teraźniejszości ‚owoce’ Kongresu wiedeńskiego, jak: reguły precedencji w prawie dyplomatycznym, rzeki międzynarodowe, ‚wielkie mocarstwa’ i instytucjonalizacja bezpieczeństwa międzynarodowego, organizacje międzynarodowe i międzynarodowy governance. Uczestnicy projektu podjęli również kwestie kontrowersyjne, tj. prawo do samostanowienia w ujęciu prawa podmiotowego i przedmiotowego oraz metody i narzędzia dyplomacji wielostronnej.

Publikacja składa się z Części pogrupowanych w rozdziały. Cześć I obejmuje zagadnieniahistoryczne związane z Kongresem wiedeńskim. Część II. Perspektywa prawnomiędzynarodowa omawia zagadnienia: 1) instytucjonalizacji współpracy międzynarodowej (m.in. zagadnienia integralności terytorialnej państwa i jego suwerennej równości oraz zasady komplementarności); 2) bezpieczeństwa międzynarodowego (m.in. koncepcje ius post bellum, analiza prawna i instytucjonalna systemu bezpieczeństwa); 3) neutralności (m.in. członkostwo w organizacjach międzynarodowych, cyberprzestrzeń); 4) dyplomacji (m.in. zagadnienia protokołu dyplomatycznego); 5) rzek międzynarodowych (m.in. kwestie wolności żeglugi); 6) wolnych miast;7) zakazuniewolnictwa i handlu ludźmi (m.in. zwalczanie niewolnictwa, migracja nieregularna, nadanie statusu uchodźcy); 8) varii (m.in. zagadnienia teorii Hansa Kelsena, ustroju Konfederacji Szwajcarskiej, traktowania cudzoziemców oraz prawa do kontroli własnego terytorium).