Karkonosze. Miniprzewodnik

Miniprzewodnik Wydawnictwa Bezdroża opisujący najważniejsze atrakcje turystyczne miasta bądź regionu. Poznasz historię miejsca, przeczytasz opisy atrakcji turystycznych i (najważniejsze dla turysty) informacje praktyczne: co warto zobaczyć, gdzie szukać noclegu i jak dojechać w miejsce, którego nie można pominąć zwiedzając okolicę. Zapraszamy na wycieczkę!

Karkonosze

Najwyższe w Sudetach pasmo – sięgające w Śnieżce 1602 m n.p.m. i wyrastające nad Kotliną Jeleniogórską na 1000 m n.p.m., rozciąga się dość równoleżnikowo od Przełęczy Szklarskiej (886 m n.p.m.) na zachodzie po Przełęcz Lubawską (516 m n.p.m.). Główne pasmo na terenie Polski jest podzielone na kilka mniejszych grzbietów: Śląski, Czarny, Kowarski i Lasocki. Geologicznie jest to wypiętrzony, podczas ostatnich alpejskich ruchów górotwórczych, fragment rozległego granitowego masywu izersko-karkonoskiego, otoczonego skałami przeobrażonymi. Te ostatnie zyskały tak dużą odporność, iż – będąc starszymi, tworzą wzniesienia wyższe (Śnieżka, Wysoki Kamień) niż młodsze skały. Jest to unikatowa inwersja rzeźby. Na przełomie dolnego i górnego karbonu (320-290 mln lat temu) w rejonie dzisiejszych Kowar doszło do wtargnięcia magmy w dwóch nakładających się masach. Po zdarciu okrywy (stąd m.in. rudy miedzi czy złoto na przedpolu gór) odsłonił się charakterystyczny, różowawo-czerwonawy granit, który odznacza się unikatowymi cechami. Spowodowało to podjęcie starań o objęcie masywu ochroną jako geoparku. Widoczną dla turystów atrakcją jest kilkadziesiąt malowniczych grup skalnych o fantazyjnych kształtach (Końskie Łby, Słonecznik, Pielgrzymy).

Ciągle istotny wpływ na rzeźbę i roślinność wywiera surowy, wietrzny, dżdżysty i zmienny klimat. Zimy na ogół są bardzo śnieżne, przez co rocznie schodzi 20-30 lawin, niekiedy do połowy maja, głównie w Kotle Małego Stawu i w Śnieżnych Kotłach. Jak potrafią być groźne, dowiodła tragedia w 1968 r., kiedy w Białym Jarze jedna z nich zagarnęła dziewiętnaście osób. Temperatury na wierzchowinie grzbietu są tak niskie, iż nie ma na niej termicznego lata, a szczyt Śnieżki to klimatyczna strefa subpolarna. Należy pamiętać, iż różnica temperatur między nim a Karpaczem jest przeciętnie niższa o 5 stopni Celcjusza.

Przyroda ożywiona wykształciła się w Karkonoszach we wszystkich piętrach wysokościowych, od podgórskiego przez regiel dolny. Do dziś, mimo przekształcenia dużych części lasu w sztuczną świerczynę, zachowało się sporo oryginalnych buczyn i przestojów drzewostanu mieszanego. Oryginalności tutejszemu środowisku dodają unikatowe, niekiedy rozległe torfowiska wierzchowinowe i stokowe. Bogaty świat zwierząt obejmuje dużą populację jeleni, saren i dzików. Przy odrobinie szczęścia można spotkać muflony (w 2007 r. stado liczyło 10 sztuk), sprowadzone tu na początku XX w. z Pirenejów. Liczne jest ptactwo, ostatnio gatunkowo wzbogacane przez ponowne wprowadzenie cietrzewia. Podejmuje się też próby przywrócenia populacji niepylaka Apollo.

Powyższe okoliczności sprawiły, że w 1959 r. obszar 5575 ha granicznego grzbietu wraz z dwiema eksklawami: Wodospadem Szklarki i Górą Chojnik, został ustanowiony Karkonoskim Parkiem Narodowym. W 1992 r. wspólnie z powstałym czeskim odpowiednikiem (KRNAP) stał się bilateralnym światowym rezerwatem biosfery, a w 2005 r. jego torfowiska zaliczono do grupy RAMSAR – szczególnie cennych obszarów podmokłych i wodnych. Park wchodzi ponadto w skład projektu NATURA 2000.