Maryna Mniszchówna

Znakomicie i bardzo wyczerpująco napisana książka, w której można znaleźć wszystkie informacje dotyczące niezwykłej postaci wojewodzianki i sandomierskiej i pierwszej w dziejach carycy rosyjskiej Maryny Mniszchówny. Ze wstępu: Marynę Mniszchównę znamy dotąd z poezji i powieści. W pieśniach ludu – powiada jedna z poetek rosyjskich – „żyje ona dotąd jako wiedźma złowieszcza”. W powieściach przedstawiono ją jako bohaterkę romansową. Jakież było w istocie życie tej nieszczęśliwej kobiety? Oczywiście poznać i zrozumieć je należycie możemy tylko na tle wypadków współczesnych i dla tego też dokładnie staraliśmy je skreślić w pracy niniejszej. A przedstawienie ich wcale wdzięcznym było zadaniem. Okres tych walk bowiem nie tylko nader doniosłe ma znaczenie w historii naszych stosunków z Moskwą; w wypadkach tych, oprócz Mniszchów, występuje także cały szereg niepospolitych postaci, jak Żółkiewski, Chodkiewicz, Lew i Jan Piotr Sapiehowie, Aleksander Gosiewski, Mikołaj Struś, Roman Rożyński, Iwan Zarudzki i wielu innych, wprawdzie nie tak głośnych, ale niemniej przeto znamiennych i wybitnych. Bliższe poznanie tych ludzi daje nam także pewne wyobrażenie o ówczesnym społeczeństwie polskim, tak obfitującym w charaktery niezwykle, a niestety, dzięki nieudolności króla Zygmunta, prawie zupełnie zmarnowane.”