Mistrz i Małgorzata

Tej powieści Michaił Bułhakow poświęcił 12 lat życia. Zaczął ją pisać w 1928 r., ale po dwóch latach spalił rękopisy, uznając, że w ZSRR nie ma przed nim – jako pisarzem – żadnej przyszłości. Powrócił do pisania w 1931 r. Książkę kończył w strachu przed aresztowaniem, bo stworzona przez niego na 60. urodziny Stalina sztuka „Batumi” nie spodobała się jubilatowi. Gniew dyktatora sprawił, że Bułhakow rozchorował się i przestał wychodzić z domu. Jego ostatnie dni opisała żona Jelena. Jej zapiski, po raz pierwszy publikowane w Polsce, wzbogaciły to wydanie „Mistrza i Małgorzaty”. W obecnej edycji zaznaczono też miejsca, w których ingerowała cenzura. Powieść ukazała się niemal 30 lat po śmierci pisarza – w okrojonej formie – i stała się prawdziwą sensacją. Pierwsze polskie wydanie zniknęło z księgarń w ciągu jednego dnia. Satyryczna opowieść o państwie totalitarnym i wyjątkowa na tle światowej literatury historia miłości urzekła wszystkich, nie tylko wytrawnych znawców literatury. „Mistrz i Małgorzata” należy do kanonu powieści XX w. Trudno sobie bez niej wyobrazić współczesną kulturę. Fraza „rękopisy nie płoną” weszła do języka potocznego – dziś wiemy, że słowo potrafi być nieśmiertelne, a wybitna twórczość przetrwa największe kataklizmy.