Nie dochodzą tylko listy nienapisane

Na pozór banalna historia. Ona i on. Spotkanie na letnisku. Pierwsza miłość. Listy pełne najintymniejszych zwierzeń. Potem wybucha wojna – on musi jechać do Chin, tam walczyć, cierpieć, może nawet zginąć. Korespondencja jednak trwa nieprzerwanie, stając się odbiciem życia z jego radościami i – częściej – dramatami. Konflikt między rodzicami a dziećmi, związek bez miłości, zdrada, niespełniona potrzeba macierzyństwa, śmiertelna choroba – wszystko to zostaje przelane na papier. Listy bowiem są swoistą kapsułą czasu i zawsze znajdują adresata. Nawet jeśli czas biegnie innym torem dla niej i innym dla niego, a przeszłość miesza się z teraźniejszością. Do spotkania kochanków dochodzi bowiem w listach. Tam, gdzie są miłość i śmierć, jest też odrodzenie.

Michaił Szyszkin (ur. 1961) uchodzi za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy rosyjskich, co potwierdzają liczne nagrody oraz przekłady na kilkanaście języków. Studiował romanistykę i germanistykę w Moskiewskim Instytucie Pedagogicznym. Po ukończeniu nauki imał się różnych zawodów (był m.in. dziennikarzem i nauczycielem), zanim w 1993 roku opublikował w piśmie „Znamia” swoje pierwsze opowiadanie. W tym samym roku ukazała się jego debiutancka powieść – Wsiech ożydajet odna nocz. Następna powieść, Wziatije Izmaiła (2000), została uhonorowana Rosyjską Nagrodą Bookera, a kolejna, Włos Wenery (2005, wyd. pol. Noir sur Blanc, 2008) – nagrodą Nacjonalnyj Bestseller. Jego największym dotychczasowym sukcesem okazała się powieść z 2010 roku Nie dochodzą tylko listy nienapisane, która odniosła podwójne zwycięstwo w konkursie Bolszaja Kniga, wygrywając w głosowaniu zarówno jury, jak i czytelników. Od 1995 roku Szyszkin mieszka w Zurychu. Pisze także w języku niemieckim. W semestrze jesiennym 2009 roku wykładał na Washington and Lee University w stanie Wirginia. Trzykrotnie żonaty, ma po jednym synu z każdego małżeństwa.

W 2013 roku odmówił reprezentowania Rosji na Międzynarodowych Targach Książki w USA «BookExpo Ameryki 2013′ z powodów politycznych (Frankfurter Rundschau donosi, że rosyjski pisarz Michał Szyszkin w liście otwartym do Federalnej Agencji Do Spraw Druku i Komunikacji Masowej oświadczył, że rezygnuje z uczestnictwa w nowojorskich targach książki, gdyż wstyd mu za swój kraj… )

Proza Szyszkina odznacza się prostym językiem i nowoczesną formą, ale pod względem treści nawiązuje do najlepszych tradycji literatury rosyjskiej i europejskiej. Krytycy widzą w nim spadkobiercę Czechowa, Bunina, Nabokova, a także Joyce’a, wskazują na bogactwo słowa, muzykalność i elastyczność frazy. Sam pisarz, spytany w wywiadzie o swojego literackiego mistrza, wskazał na Aleksandra Goldsteina. Przyznaje się również do fascynacji twórczością filmowca Andrieja Tarkowskiego i kompozytora Alfreda Schnittke. A kim jest Szyszkow w oczach czytelników? Z pewnością wnikliwym obserwatorem ludzi i świata, erudytą, trochę poetą, trochę filozofem, ale i romantykiem. Miłość i zmysłowa erotyka zajmują w jego dziełach ważne miejsce.