Obraz Hannibala w literaturze antycznej

Niniejsza praca jest próbą zbadania obrazu Hannibala istniejącego w literaturze antycznej. Obraz ten można podzielić na trzy podobrazy. Hannibal dla Rzymian jest przede wszystkim Punijczykiem, następnie wrogiem i w dalszej kolejności wodzem. Nacechowanie poszczególnych etapów postrzegania zmienia się od negatywnego po wręcz pozytywny. Hannibal jako Punijczyk opisany w rozdziale pierwszym ‚Hannibal Poenus’ to obcy, spadkobierca Fenicjan, przeciwieństwo ‚typowego’ Rzymianina, obdarzony zestawem cech kontrastujących z rzymskimi. Ważne jest tu rozróżnienie między negatywnym terminem ‚Punijczyk’, a całkiem neutralnym i w niektórych kontekstach wręcz pozytywnym ‚Kartagińczyk’. Ten fragment obrazu Hannibala został poddany największej typizacji i podatny był na wszelkie manipulacje. Hannibal-wróg omówiony w rozdziale drugim ‚Hannibal hostis’ to człowiek okrutny i budzący strach, bardzo często wykorzystywany jako retoryczne ‚exemplum’. Podobraz wodza zanalizowany w rozdziale trzecim ‚Hannibal dux’ bazuje zaś na roztropności, przemyślności i doświadczeniu, co często stanowiło podstawę porównania z Hannibalem, pełniącego zazwyczaj funkcję laudacyjną. Owe porównania stanowią osobną kategorię, budującą obraz Kartagińczyka, w ramach której można wyróżnić koncept ‚Hannibal Romanus’ czy też ‚novus Hannibal’, przedstawioną w rozdziale czwartym ‚Alter Hannibal’. Obraz Hannibala różni się w zależności od rodzaju literatury – poezja posługiwała się swobodniej niż historiografia osobą Kartagińczyka – oraz czasu powstania. U schyłku republiki akcentowano podobraz wroga, w czasach Augusta Punijczyka, a w epoce cesarstwa wodza.

Praca adresowana jest do osób zainteresowanych historią i literaturą starożytną – filologów klasycznych i historyków starożytności.