Odpowiedzialność członków za zobowiązania stowarzyszenia zwykłego a podmiotowość prawna

Monografia to najobszerniejsze i najbardziej kompleksowe oraz pierwsze na rynku studium trudnego zagadnienia odpowiedzialności majątkowej członków stowarzyszenia zwykłego w aspekcie podmiotowości prawnej uproszczonej formy stowarzyszenia. O tym, że jest to instytucja nowa i znajdująca się w stadium rozwoju, świadczy przede wszystkim brak publikacji ujmujących przedmiotową problematykę w sposób całościowy. Wypowiedzi polskiej doktryny traktujące o odpowiedzialności majątkowej członków stowarzyszenia zwykłego na tle analogicznej instytucji w doktrynie zagranicznej są lakoniczne, per se niewyczerpujące tematu. O ile jednak wejście w życie nowelizacji PrStow w maju 2016 r. przyczyniło się do rozwoju badań nad problematyką stowarzyszeniową, o tyle zmiany statusu prawnego stowarzyszenia zwykłego uwidoczniły zakres problemu odpowiedzialności majątkowej, która wymagała odrębnego opracowania. Jednocześnie, z uwagi na zawiłość prezentowanego zagadnienia, uwarunkowanego przede wszystkim zmianą w 2015 r. przepisów PrStow, niezbędne było przyjęcie określonej systematyki rozważań. Jako kwestię wstępną, kluczową dla oceny charakteru odpowiedzialności majątkowej członków stowarzyszenia zwykłego, autorka bada problem podmiotowości prawnej uproszczonej formy stowarzyszenia.

Celem, jaki postawiono monografii, jest ergo rozstrzygnięcie czy i w jakim zakresie status tzw. ułomnej osoby prawnej (na tle prawnoporównawczym również z wybranymi europejskimi porządkami prawnymi) znajduje zastosowanie do obecnej konstrukcji prawnej stowarzyszenia zwykłego, zwłaszcza w kontekście odpowiedzialności majątkowej członków za zobowiązania stowarzyszenia zwykłego względem osób trzecich, a także w zakresie jego reprezentacji.

Postawione w monografii tezy naukowe zostały udowodnione z wykorzystaniem obszernych materiałów źródłowych, w tym także niepowoływanych wcześniej w doktrynie prawa, jak również doświadczenia autorki nabytego w czasie prac legislacyjnych nad nowelizacją PrStow z 25.9.2015 r. Co istotne, nigdy dotąd w literaturze problematyka odpowiedzialności członków stowarzyszenia zwykłego w kontekście podmiotowości prawnej uproszczonej formy stowarzyszenia nie była rozpatrywana przez pryzmat zmian ustawodawczych dokonanych ww. ustawą nowelizacyjną, obejmujących nie tylko efekt finalny obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa, ale przede wszystkim odwołujących się do etapu legislacji, wespół z towarzyszącymi mu opiniami, uzasadnieniami projektów ustaw oraz przebiegiem posiedzeń komisji sejmowych, odpowiedzialnych za treść ostatecznej regulacji prawa stowarzyszeniowego. Nigdy wcześniej nie skonfrontowano także w sposób całościowy dorobku doktryny i judykatury powstałego na gruncie problematyki statusu prawnego stowarzyszenia zwykłego jako podmiotu prawa ani też nie badano go w kontekście – ujętych równie całościowo – zmian zachodzących w katalogu podmiotów polskiego prawa cywilnego.

Monografia zawiera również wnioski de lege lata i de lege ferenda, oraz propozycje wykładni i proponowane kierunki zmian legislacyjnych w zakresie regulacji odpowiedzialności majątkowej członków stowarzyszenia zwykłego.

Opracowanie to wpisuje się w prowadzone przeze autorkę od wielu lat badania nad problematyką podmiotowości prawnej (dotychczas spornej) stowarzyszenia zwykłego w Polsce oraz stanowi rezultat gruntownych przemyśleń co do wyrażanych poglądów i formułowanych argumentów w zakresie analizowanej problematyki. Jest także ostatnim ze stadium, składającym się na całość badań autorki nad przedmiotowymi zagadnieniami.