Przetrwać w placówce

W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost liczby wykroczeń i przestępstw dokonywanych przez młodzież, a nawet dzieci. Analizując przyczyny tego zjawiska, dociera się zwykle do zaburzeń rozwojowych oraz zaburzeń w funkcjonowaniu systemu rodzinnego i społecznego. Szeroko rozumiane postępowanie korekcyjne cechuje się zarówno stopniowaniem, jak i różnorodnością oddziaływań dotyczących wymienionych obszarów. W postępowaniu tym uczestniczą pracownicy wielu instytucji, tworzących rozgałęziony system profilaktyczno-interwencyjno-korekcyjno-kompensacyjny.

W przypadkach głębokich zaburzeń funkcjonowania dziecka i stwierdzonej niewydolności wychowawczej rodziców sąd rodzinny i nieletnich wydaje postanowienie o umieszczeniu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej: interwencyjnej, socjalizacyjnej lub resocjalizacyjnej. W placówkach opiekuńczo-wychowawczych dziecko poddawane jest zabiegom wychowawczym, resocjalizacyjnym, opiekuńczym, edukacyjnym i terapeutycznym.

Umieszczenie dziecka w placówce poprzedzone jest zwykle wieloletnim, bezskutecznym zmaganiem się dorosłych z problemami wychowawczymi. Nieskuteczność ta buduje w oczach młodego człowieka obraz dorosłego jako osoby bezsilnej i bezradnej. Młodzież kierowana do placówek manifestuje różnorodne zaburzenia; często stosuje przemoc w komunikacji interpersonalnej, przejawia tendencję do zachowań krańcowych, prowokacyjnych, w wyniku stosowania środków odurzających miewa ograniczoną świadomość. Skuteczność oddziaływań wychowawczych pozostaje w ścisłym związku ze sposobem funkcjonowania wychowawcy. W procesie socjalizacyjnym postawy, wzory zachowań i systemy wartości wychowawców mają znaczący wpływ na funkcjonowanie i rozwój dzieci.

Książka Bogusławy Piaseckiej niesie duży ładunek nowości. Klarownie napisana część teoretyczna, dobrze dobrana literatura przedmiotu, rzetelnie wyodrębniony obszar omawianych w pracy badań, trafny dobór metod, wielowymiarowe ujęcie badawcze, wyważona i dojrzała interpretacja wyników i wreszcie wyraźne aplikacyjne odniesienia stanowią o jej wartości. Wyniki raportowanych badań bez wątpienia wnoszą do wiedzy o funkcjonowaniu specyficznej organizacji, jaką jest placówka opiekuńczo-wychowawcza, nowe elementy. Książka doskonale wpisuje się w obszar badań z zakresu zarządzania, ale jej czytelnikami mogą być również studenci i specjaliści z innych dziedzin, takich jak na przykład psychologia, pedagogika, socjologia. (Z recenzji prof. dr. hab. Tadeusza Marka)