Racjonalność w dyskursach o pracy w Polsce (po)transformacyjnej

Książka dotyczy form współczesnej komunikacji społecznej i jej skutków w postaci tworzenia oraz odtwarzania definicji zjawisk i procesów mających podstawowe znaczenie dla porządku społecznego. W publikacji nawiązano do terminów kluczowych dla reprodukcji życia społecznego, takich jak bezpieczeństwo, ryzyko czy zaufanie. Uzasadniono znaczenie pojęcia racjonalność, niezbędnego dla zrozumienia instytucjonalnego planowania wpływu na kształt rzeczywistości społecznej, a także prywatnych oczekiwań i odczuć jednostek.

W monografii omówiono wzory wytwarzania określonych typów racjonalności w publicznych dyskursach o pracy oraz ich recepcję przez odbiorców mediów. Zwrócono uwagę, że w sporach dotyczących pracy uwidaczniają się najważniejsze elementy permanentnego procesu socjalizacji, umożliwiające zdefiniowanie relacji społecznych wraz z towarzyszącymi im ryzykami bezrobocia, wykluczenia społecznego i innymi. Przeanalizowano trzy typy dyskursów: władzy (wszystkie expose okresu III Rzeczpospolitej), ekspercki (audycje radiowe EKG – Ekonomia. Kapitał, Gospodarka) oraz ‘obywatelski’ (grupowe wywiady zogniskowane).

Publikacja zainteresuje teoretyków i praktyków komunikowania społecznego. Dostarcza empirycznych podstaw do rozwoju obiecu­jącej, ale wciąż niepełnej teorii refleksyjnej modernizacji oraz stano­wi przegląd form uzasadniania podejmowanych polityk dominują­cych podczas transformacji ustrojowej w Polsce. Czytelnik odnajdzie w książce zarówno autorskie podejście do doboru i sposobu wyko­rzystania narzędzi analizy, jak i generalizacje pozwalające na etyczną ocenę nieustannie kształtującego się ładu społecznego.

„Książka dra Konrada Kubali jest pozycją niezmiernie ciekawą i oryginalną. Śmiały zamiar stworzenia empirycznych podstaw do testowania teorii modernizacji refleksyjnej został zrealizowany bardzo pomysłowo zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i badawczym. [… Powstała znakomita, rzetelna i wiarygodna diagnoza społeczna, [… która niesie potencjał in­formacyjny znacznie poważniejszy niż obecne w literaturze przedmiotu studia szczegółowe, zwykle skupione na węższych problemach. Sformułowana przez Autora teza o wyłanianiu się w efekcie lokalnego zderzenia dyskursów ciekawej postaci racjonalności hybrydalnej jest nadzwyczaj interesującym punktem wyjścia do badania procesów modernizacji w krajach półperyferyjnych i peryferyjnych. [… Publikacja ta wejdzie przypuszczalnie do kanonu tych pozycji, które stanowią trzon polskiej socjologii empirycznej. Nie sposób będzie jej pominąć w żadnej diagnozie społecznej.”

Z recenzji dr hab. Grażyny Woronieckiej,
prof. Uniwersytetu Warszawskiego