Rzecz o kondycji i ustroju Europy

Autor należy do najwybitniejszych współczesnych filozofów piszących o Unii Europejskiej i jej przyszłości. Jako jeden z niewielu, nie zamyka procesu integracji w kategoriach państw narodowych, lecz szuka alternatywnych i wielopoziomowych źródeł legitymizacji transnarodowego procesu podejmowania decyzji, przypisując szczególną wartość europejskim normom konstytucyjnym i prawnym, również jako tym siłom, które pozwalają stawić czoła globalizacji. Kryzys gospodarczy, prowadząc do coraz większego transferu kompetencji na poziom unijny, zwłaszcza w strefie euro, unaocznił nowe wyzwania, którym Unia winna sprostać, aby być w pełni demokratyczna. Dlatego też Habermas szuka odpowiedzi na kluczowe pytania, często pomijane w dyskursie publicznym zdominowanym przez kwestie gospodarcze.

Zasadniczym rysem myśli J. Habermasa jest jednoczesne uprawianie filozofii, socjologii i konstytucjonalizmu, co sprawia, że rozważania z zakresu konstytucjonalizmu europejskiego wykraczają poza klasyczny dyskurs dogmatyczny, zyskując na wszechstronności. Oryginalność myśli konstytucyjnej Habermasa polega na skonstruowaniu proceduralnego/komunikacyjnego modelu demokracji i konstytucji, które są projektem otwartym na pewne zmiany i udoskonalenia. To podejście, usytuowane między modelem liberalnym i republikańskim, stanowi najbardziej użyteczne narzędzie badania podstaw, struktury i funkcji konstytucjonalizmu europejskiego.