Strzępy epopei. Szpital w Cichiniczach. Wrzesień żagwiący. Po klęsce

Trzeci tom z serii dzieł Melchiora Wańkowicza zbiera utwory o tematyce wojennej – „Strzępy epopei”, „Szpital w Cichiniczach” (na temat I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej), „Wrzesień żagwiący”, „Po klęsce” (na temat II wojny światowej). W książce znajdziemy . słynne reportaże „Westerplatte” i „Hubalczycy”.

Wstęp: dr Tadeusz Paweł Rutkowski Posłowie: Aleksandra Ziółkowska-Boehm

Z punktu widzenia dzisiejszego czytelnika emocje Wańkowicza zawarte w opisie tragicznych dni wrześniowych stanowią kapitalny przekaz pozwalający na zrozumienie czym była agresja niemiecka, a następnie klęska wrześniowa i okupacja dla znacznej części polskiego społeczeństwa. Takiego wyrazistego przekazu nie dają najlepsze nawet monografie tego okresu a także znaczna część pisanych po latach relacji i wspomnień. Stąd reportaże wojenne Wańkowicza są lekturą obowiązkową dla wszystkich pragnących zrozumieć dylematy i odczucia Polaków w obu wojnach światowych.

Tadeusz Paweł Rutkowski Wańkowicz miał niespotykany dar odtwarzania prawdy o wydarzeniach, które znał tylko ze słyszenia. Bóg obdarzył go niezwykle czułym uchem, którym potrafił z licznych opowieści naocznych świadków, nieraz bardzo sprzecznych ze sobą, wyłowić esencję tego, jak było w rzeczywistości. Aleksander Małachowski W 1999 roku powstał na podstawie ‚Szpitala w Cichiniczach’ film Jerzego Wójcika ‚Wrota Europy’. W rolach głównych wystąpiły: Alicja Bachleda-Curuś, Agnieszka Sitek oraz Kinga Preis. Po pokazie na festiwalu w Gdyni film zebrał dobre recenzje. Witold Sobociński dostał nagrodę za zdjęcia, Magdalena Tesławska za kostiumy, zaś muzyka Zygmunta Koniecznego nadała dodatkową wartość tej narracji, która jest rzadką w dzisiejszych czasach opowieścią o wartościach conradowskich. Aleksandra Ziółkowska-Boehm Z „poklęskowych” rozmów Wańkowicza z żołnierzami kampanii wrześniowej, z chęci polemiki zarówno z niemiecką propagandą, jak i społecznym odbiorem klęski, wyłonił się ‚Wrzesień Żagwiący’ – zbiór zapisywanych na gorąco relacji uczestników walk, który w zamyśle pisarza służyć miał udokumentowaniu bohaterstwa polskiego żołnierza, pokazaniu, że kampania w Polsce nie była dla niemieckiego żołnierza 18 dniowym „spacerkiem”, a Polacy mieli i mają wolę walki, ulegając tylko przewadze technicznej i liczebnej przeciwnika. (…) Obraz kampanii wrześniowej wyłaniający się z tekstów Wańkowicza, to przede wszystkim ukazanie ludzi walczących wbrew wszystkiemu o wolność swojego kraju, mimo świadomości beznadziejności swojego poświęcenia i widma klęski. ‚Wrzesień żagwiący’ jest tym bardziej wartościowym świadectwem epoki, że pisany na emigracji zachował autentyczność opisu sytuacji kraju napadniętego przez dwóch wrogów. Tadeusz Paweł Rutkowski

Melchior Wańkowicz (1892-1974)

Wybitny polski pisarz, nazywany królem polskiego reportażu, jedna z największych indywidualności polskiej literatury XX wieku. W latach 1943-46 był korespondentem wojennym II Korpusu generała Andersa. W latach 1949-58 przebywał w USA, potem wrócił do kraju. W 1964 roku aresztowano go i wytoczono mu proces polityczny o „przesyłanie materiałów szkalujących Polskę Ludową”, o którym głośno było na całym świecie. Był ceniony za swoją nieugiętą postawę i kochany przez miliony czytelników. Kolekcja dzieł Melchiora Wańkowicza

W ciągu trzech lat (2009-2011) ukaże się 16 tomów zbierających całą spuściznę literacką i publicystyczną króla reportażu. Każdy tom opatrzony będzie wstępem badacza lub specjalisty od twórczości Wańkowicza oraz posłowiem Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm.

Harmonogram wydań dzieł Melchiora Wańkowicza Spis treści

WSTĘP Tadeusz Paweł Rutkowski

STRZĘPY EPOPEI

OD AUTORA PRZEDMOWA

I LEGIONOWA SZTAFETA

OPOWIADANIE PASIKA WYPRAWA I ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA MOŚCICKIEGO ZWIĄZEK BRONI NOC Z 21 NA 22 MAJA W 1. KORPUSIE WSCHODNIM OSTATNIE SŁOWO ROZKOSZNA PAŁA „ŚMIAŁY” ODBIJA LWÓW

II STRZĘPY EPOPEI – ZŁĄCZONE!

1. BUDIONNY IDZIE 2. ODWRÓT 3. ZWYCIĘSTWO!

SZPITAL W CICHINICZACH

W NIEWOLI

WRZESIEŃ ŻAGWIĄCY

OD AUTORA DYWERSJA NIEMIECKA W POLSCE Okres „przyjaźni” polsko-niemieckiej Tuż przed wojną Wybuch wojny

PIERWSZE TRZY DNI WOJNY W GDAŃSKU Zostają… „Goście” przechodzą przez most Immunitet Zemsta Tortury i morderstwa Wyzwolenie

WESTERPLATTE

TE PIERWSZE WALKI Pierwsze czołgi Pierwsza gorycz W opałach Obrona mostu

DZIEJE KOMPANII SAPERSKIEJ Jeszcze stawiam pod karabin Masakra w lesie Białe rękawiczki Jak zające w kotle Ponoć nasi biją w tarabany… Odwet niemiecki Cmentarzysko broni

JĘDREK, WITEK I ICH TYSIĄCE… Opowiadanie Witka Walka pod Kamionką Strumiłową Hej! Gdzie to walczą jeszcze? W armii generała Kleeberga Ziemia zwraca broń… Ucieczka z niewoli Znowu pod bolszewikami Dziecko!…

WALKA O POLSKIE NIEBO Ogólne dane Brygada obrony Warszawy Lotnictwo w armii generała Bortnowskiego Lotnictwo w armii generała Kutrzeby Lotnictwo w armii generała Szylinga Dzieje dywizjonu karasi

Z GENERAŁEM SOSNKOWSKIM Dywizja Jeż Generał Sosnkowski obejmuje komendę Z odsieczą dla Lwowa Pogrom Niemców pod Jaworowem Boje pod Janowem Przebicie się 11. Dywizji na Brzuchowice Bój pod Brzuchowicami Jak w 1863 roku…

Z GENERAŁEM ANDERSEM Patrząc z Iraku wstecz… Pierwsze dni wojny W Płocku Marsz pod Warszawę Natarcie na Mińsk Mazowiecki I znowu pięknie zorganizowana grupa Przebicie się na Suchowolę Walka o przeprawę Marsz między niemiecką i rosyjską armią Rozgrom Niemców Walki z nasuwającą się armią Tiuleniewa Ostatnie chwile grupy generała Andersa Resztki 26. Pułku Ułanów i 9. DAK-u A co z resztką batalionu majora Peruckiego Losy generała Andersa po wrześniu

HUBALCZYCY W nieznane Pierwsza utarczka pod Maciejowicami Dwie walki w Górach Świętokrzyskich Będziemy pomostem między wrześniem i wiosną Opały w Cisowniku Ułani werbują, strzelcy maszerują – zaciągnę się… Wilia i po wilii Szkolenie i… niesubordynacja Wielki bój pod Huciskami Okrążenie pod Szałasami „Trędowaci” Śmierć Hubala Epilog

PO KLĘSCE

ARTYKUŁ POD BOMBAMI O WARSZAWIE – Z DALEKOŚCI… OSTATNIA ROZMOWA Z BECKIEM I RYDZEM-ŚMIGŁYM INNA TWARZ POLSKI

REPORTAŻE WOJENNE WAŃKOWICZA Aleksandra Ziółkowska-Boehm