Walerian Pańko: O prawie własności i jego współczesnych funkcjach

Prace polskiego agrarysty i cywilisty Profesora Waleriana Pańki zachowują do dziś swoją aktualność i cieszą się nieustanym zainteresowaniem doktryny prawa rolnego i prawa cywilnego. Do fundamentalnych dzieł naukowych należą monografie: Własność gruntowa w planowej gospodarce przestrzennej. Studium prawne (1974) oraz O prawie własności i jego współczesnych funkcjach (1984). W prezentowanej publikacji przedrukowano tę ostatnią pozycję, którą wzbogacono o wstęp, wykaz publikacji Profesora oraz jego tekst: Ład przestrzenny i ekologiczny wsi i rolnictwa (tezy) (1993), a także komentarz tego tekstu autorstwa Teresy Kurowskiej.

„Monografia O prawie własności i jego współczesnych funkcjach jest owocem badań prawno-porównawczych, które umożliwił pobyt stypendialny w Instituto di Diritto Agrario we Florencji oraz pobyty w charakterze visiting profesor na uniwersytetach w Rzymie, Padwie, Mediolanie, Ferrarze. [… Profesor przedstawił w niej syntetyczne opracowanie teorii własności nawiązującej do realiów współczesności, co doprowadziło do przewartościowania wielu obiegowych pojęć w nauce prawa. [… Profesor Walerian Pańko podkreślał, że w prawie właściciela tkwi niezwykle ważny element, jakim jest monopol w zakresie władztwa nad konkretną rzeczą (konkretnym mieniem) zapewniający możliwość efektywnego gospodarowania, ale widział jednocześnie wiele ograniczeń wynikających z obowiązków właściciela wobec społeczeństwa. Wyrazem jego przemyśleń jest oryginalna koncepcja »domniemania generalnej kompetencji« (właściciela) jako istoty prawa własności”.