Wojny Czyngis-chana 1194–1242

Wojny Czyngis-chana zmieniły
historię Azji i Europy. Ten wielki wódz i władca zdołał zjednoczyć na poły
dzikie plemiona mongolskie i dzięki wspaniałej organizacji, przy wsparciu
chińskiej myśli technicznej, doprowadził do powstania jednego z największych
imperiów w dziejach świata. Stosując nowatorskie rozwiązania taktyczne, perfekcyjnie
wykorzystał jazdę w działaniach operacyjnych, usprawnił łączność, sztukę
oblężniczą, a wskutek rozwoju baz zaopatrzenia jego zagony bez trudu pokonywały
wielokilometrowe przestrzenie. W swych
licznych kampaniach wojennych do 1206 r., kiedy został ogłoszony chanem,
dokonał podboju całej Mongolii. Później on i jego wodzowie zdobyli północne Chiny
(1211-1215), Chorezm, Samarkandę i całą Azję Centralną (1218-1223), następnie
wyprawiali się do Iranu, Afganistanu i Indii. Lata 1222-1223 to atak na
Połowców i Ruś, a w 30. i 40. latach XIII w. już jego następcy zorganizowali wyprawy
na Europę Południowo-Wschodnią, w tym Polskę i Węgry.