Wykorzenieni

Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte. Mała węgierska wieś. Skrajna bieda i brak perspektyw, które dawałyby nadzieję na lepszą przyszłość. Życie sprowadzone do pracy w państwowych gospodarstwach i pijatyki w miejscowej karczmie. Relacje mieszkańców opierają się tu na wzajemnej nieufności, niechęci i agresji – mężowie biją żony, a matki dzieci. Wszechobecne ubóstwo ma wymiar nie tylko materialny, ale też emocjonalny i intelektualny.

Bohater powieści, kilkuletni wrażliwy chłopiec, którego rodzina żyje na uboczu tej wiejskiej społeczności, szybko dostrzega swoją odmienność. Stopniowo odkrywa własną tożsamość, a także przyczyny odrzucenia i izolacji. Powieść pozwala spojrzeć oczami dziecka na brutalną rzeczywistość, a doświadczone przez los postaci długo nie dają o sobie zapomnieć.

Następnego wieczoru mama wraca do lektury. Znowu mogę się bawić monetami.Kiedy kończy, zamyka książkę i długo się nie odzywa. Gdy podnosi na nas wzrok, ma łzy w oczach. „Gardzą tu nami, wiecie? Ta wieś nas nienawidzi. Każda wieś nas nienawidzi. Musicie uważać na to, co, gdzie i do kogo mówicie. Nie odzywajcie się przy dzieciach członków partii. Najlepiej ich unikajcie. Tak będzie najbezpieczniej. Musicie milczeć. Z nikim nie rozmawiajcie. Z nikim się nie bawcie. Nie wolno wam mówić, kim jesteście. Nie wolno wam zadawać się z chłopskimi dziećmi, bo zrobią z was kozła ofiarnego. Czarną owcę. Będą was o wszystko obwiniać”,mówi. Potem znowu milknie.

Z jednej strony nie mogłam czytać spokojnie, z drugiej nie mogłam przestać, bo autor jest prawdziwym mistrzem i aż mnie z żalu ściska, że więcej już niczego nie napisze.

Szczere Recenzje

Choć Borbély przedstawia ten świat bardzo jednowymiarowo, bez żadnego pozytywnego kontrastu, nie sposób nie wierzyć opowiadanej przez niego historii. Nie sposób też, niestety, o niej zapomnieć.

ArtPapier

Szilárd Borbély urodził się 1 listopada 1963 roku w Fehérgyarmat, na krańcu północno-wschodnich Węgier. Ukończył studia na Uniwersytecie w Debreczynie, gdzie później pracował także jako historyk literatury. Zadebiutował w 1988 roku tomem poezji Adatok. Był uważany za jednego z najważniejszych reprezentantów poezji węgierskiej po 1989 roku. Jego twórczość literacka przyniosła mu uznanie krytyków i liczne nagrody. W 2013 roku ukazała się jego jedyna powieść Wykorzenieni, która spotkała się na Węgrzech z wyjątkowo entuzjastycznym przyjęciem. Zginął śmiercią samobójczą 19 lutego 2014 roku.