Zwrot: Jak zaczął się renesans

Barwna historia odnalezienia w 1417 roku antycznego poematu filozoficznego O rzeczywistości (De rerum natura) autorstwa Lukrecjusza, dzieła, które dało początek nowej epoce w dziejach kultury, czyli renesansowi. Odkrycie to, dokonane w epoce poszukiwania antycznych tekstów pod koniec XIV i na początku XV wieku przez włoskiego humanistę, pisarza i sekretarza apostolskiego kolejno obalanych papieży, łowcę ksiąg Poggia Bracciolinego, przestawione jest na szerokim tle historycznym i kulturalnym, począwszy od starożytnej Grecji i działalności Epikura, którego filozofii poświęcony jest łaciński poemat, poprzez starożytny Rzym, w którym dzieło powstało, oraz średniowiecze, renesans i oświecenie, aż po czasy współczesne.

Dzieje o rzeczywistości pozwalają prześledzić zmiany w sposobie życia i myślenia ludzi na przestrzeni wieków, w filozoficznych i religijnych koncepcjach szczęścia, a także w podejściu do nauki. To jednocześnie panoramiczna historia samych książek – w różnych ich postaciach: zwojów, kodeksów, przepisywanych ręcznie i drukowanych – oraz czytelnictwa: bibliotek publicznych w starożytnej Grecji i Rzymie, sławnej biblioteki aleksandryjskiej w świecie hellenistycznym, księgozbiorów opactw średniowiecznych, kopistów i palenia ksiąg w okresie działania inkwizycji, wreszcie prywatnych kolekcji książek włoskich humanistów w epoce odrodzenia. I wreszcie obraz zmagań dwóch kultur i religii, antycznej i chrześcijańskiej, od czasów antyku po spalenie na stosie Giordana Bruna i początki nowożytnej nauki.