Życie szaleńca i inne opowiadania

Autor to jedna z wybitniejszych postaci życia literackiego Japonii początków XX wieku: pisarz eseista, dramaturg, a przede wszystkim świetny nowelista. Jego opowiadania tłumaczono na wiele języków i i stanowiły podstawę do pracowania scenariuszy filmowy, np. słynny film Akiry Kurosawy Rashomon, nagrodzony Oscarem w 1951 roku. Twórczość Akutagawy rozwija się pod wpływem modernizmu: estetyzująca, psychologistyczna, nastrojowa (Wierność Biseia), później poddanego ostrej krytyce (W krainie wodników). Poza nurtem europejskim stale obecna w jego pisarstwie jest tradycja rodzima. Starojapońskie legendy kreślone są jednak z perspektywy człowieka współczesnego, dotkniętego już moralnym relatywizmem (W gąszczu, Dług wdzięczności). Tytułowe opowiadanie zbioru – rodzaj duchowego pamiętnika – zaskakuje nowatorstwem formalnym: stosując kompozycję otwartą, afabularną, przypominającą niekiedy narrację filmową, autor osiąga tu kondensację treściwą przez lapidarność i impresyjność wyrazu. Akutagawa owładnięty obsesją nieuniknionej choroby umysłowej popełnia samobójstwo w 35 roku życia.